Z bliskimi nam tematami związanymi z energią i wodą, a przede wszystkim z klimatem, związany był tegoroczny Polski Kongres Klimatyczny, w którym braliśmy udział w dniach 25-26 marca 2025 r. w Warszawie.
Kongres zgromadził bardzo wielu zainteresowanych - przedstawicieli rządu i samorządu, biznesu, nauki i organizacji pozarządowych. Obrady zostały podzielone na pięć ścieżek tematycznych, które obejmowały:
- przemysł i rolę dużych przedsiębiorstw w zielonej transformacji i dekarbonizacji gospodarki,
- transformację energetyczną i wykorzystanie mechanizmów finansowych, w tym przyspieszenie rozwoju gospodarki wodorowej oraz technologii magazynowania energii,
- wsparcie zielonych inwestycji za pomocą regulacji prawnych i systemu zamówień publicznych,
- wsparcie rządowe samorządów w realizacji celów klimatycznych,
- technologie - innowacyjne rozwiązania, które mogą przyspieszyć osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Podsumowując najistotniejsze kwestie, które wybrzmiały podczas paneli dyskusyjnych:
- konieczne jest obranie jasnego kierunku transformacji energetycznej oraz uwolnienie jej od kalendarza politycznego, poprzez przyjęcie długoterminowej polityki energetycznej kraju, która będzie stanowić drogowskaz inwestycyjny dla przemysłu, biznesu i gospodarstw domowych;
- planowane zmiany w systemie legislacyjnym stanowią optymistyczną prognozę i odpowiadają na faktyczne potrzeby związane z procesem transformacji energetycznej, w szczególności w zakresie: ubóstwa energetycznego, regulacji kwestii przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, kompetencji URE, wsparcia prosumentów, rozwoju rynku biogazu i wzmocnienia znaczenia biometanu, biopaliw i biokomponentów;
- ustawa o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzając weryfikację minimalnej odległości elektrowni wiatrowych od zabudowy (z przyjętych obecnie 700 m) do 500 m, przyjmowane jako znaczące udogodnienie w udostępnianiu terenów do lokalizacji elektrowni wiatrowych, wymaga jednak dużej ostrożności w kontekście ochrony krajobrazu oraz dostosowaniu do faktycznych potrzeb i możliwości magazynowania energii;
- proces transformacji ciepłownictwa pod względem technologicznym stanowi jedno z największych wyzwań dla systemu energetycznego, ale jednocześnie realizowanych jest wiele innowacyjnych projektów i strategii; rozwija się także rynek magazynów ciepła, jako sposobu na magazynowanie energii, wzrasta także zapotrzebowanie na rozwój małych jednostek wytwórczych oraz popyt na dostarczanie zielonego ciepła do przedsiębiorstw, które chcą zwiększyć swoją konkurencyjność;
- konieczne jest wykorzystanie klastrów i spółdzielni energetycznych do osiągania korzyści przez samorządy lokalne oraz dostosowanie regulacji prawnych do spełniania tego celu;
- rozwój technologii wodorowych oraz produkcja zielonego wodoru wymaga uwzględnienia zasobów wodnych niezbędnych do wytwarzania wodoru;
- transformacja regionów węglowych wymaga: przygotowania i przeprowadzenia dobrego planu z synergicznymi działaniami na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, budowania świadomości o złożoności tego procesu, budowania tożsamości społeczeństwa objętego transformacją, organizacji dedykowanego resortu oraz komisji parlamentarnej (eksperckiej) neutralnej politycznie;
- bezpieczeństwo energetyczne powinno polegać na zapewnieniu stałego dostępu do energii w odpowiednich ilościach, o odpowiednim czasie i w przystępnej cenie;
- technologie europejskie powinny być konkurencyjne, niezależnie od dotacji – narzędzie do budowania stabilnego i integralnego systemu dążącego do samowystarczalności energetycznej Europy;
- konieczne jest opracowanie wytycznych dla kształtowania błękitno-zielonej infrastruktury na obszarach i w obiektach zabytkowych.
Powyższe wnioski stanowią cenne wskazówki dla działań prowadzonych przez nasz Instytut.
