Audyt krajobrazowy jest nowym instrumentem ochrony krajobrazu, który wspiera prowadzenie polityki krajobrazowej w województwie, a jego sporządzenie jest obowiązkiem samorządu województwa wynikającym z ustawy.
Jest pierwszym dokumentem służącym uzyskaniu szerokiej wiedzy o walorach krajobrazowych województwa. W audycie krajobrazowym, w sposób jednolity w całym kraju, waloryzuje się krajobrazy, wyznacza krajobrazy najcenniejsze, ustala zagrożenia dla ich zachowania oraz formułuje rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazów. Zgodnie z przepisami sporządzany jest przez zarząd województwa nie rzadziej niż raz na 20 lat a przyjmowany przez sejmik województwa.
Audyt krajobrazowy nie stanowi aktu prawa lokalnego, jednak poprzez uwzględnienie rekomendacji i wniosków z niego wynikających w aktach planowania przestrzennego szczebla regionalnego i lokalnego stwarzać będzie ramy do ochrony i kształtowania krajobrazu.
Dokument sporządza się zgodnie z zakresem i metodyką określonymi w Rozporządzeniu w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych.
Podstawę prawną sporządzenia audytu krajobrazowego stanowią:
- Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji 20 października 2000 r., ratyfikowana przez Polskę 27 września 2004 r.
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. z 2015, poz. 774 ze zm.)
- Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024, poz. 1130)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz.U. z 2024, poz. 537 t.j.)
- Uchwała nr 1077/VI/19 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 lipca 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania projektu audytu krajobrazowego dla województwa dolnośląskiego.
Wyniki projektu Audytu krajobrazowego województwa dolnośląskiego
Na obszarze województwa dolnośląskiego wyznaczono 1452 krajobrazy, które poddano ocenie, na podstawie której wskazano 173 krajobrazy priorytetowe, to jest krajobrazy szczególnie cenne dla społeczeństwa ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne, architektoniczne, urbanistyczne, ruralistyczne lub estetyczno-widokowe, i jako takie wymagające zachowania lub określenia zasad i warunków jego kształtowania. Krajobrazy priorytetowe zajmują łącznie niespełna 16 % powierzchni województwa.
W obrębie krajobrazów priorytetowych zostały wskazane i scharakteryzowane lokalne formy architektoniczne zabudowy.
Dla krajobrazów priorytetowych oraz obszarów objętych ochroną prawną zostały sformułowane rekomendacje i wnioski dotyczące ochrony i kształtowania krajobrazów w zakresie:
1) wskazania obszarów, które powinny zostać objęte formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3, 4 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
2) wskazania obszarów, które powinny zostać objęte formami ochrony zabytków, w postaci parków kulturowych;
3) kierunków i zasad kształtowania zabudowy, zagospodarowania i użytkowania terenów oraz wykonywania zadań mających na celu co najmniej zachowanie dotychczasowego stanu krajobrazów oraz wskazanie potencjalnych adresatów ich realizacji.
Stan prac nad Audytem krajobrazowym województwa dolnośląskiego
Zarząd Województwa Dolnośląskiego Uchwałą nr 432/VII/24 z dnia 06 sierpnia 2024 r. przyjął projekt dokumentu Audytu krajobrazowego województwa dolnośląskiego w celu zasięgnięcia opinii.
Projekt audytu krajobrazowego podlega opiniowaniu na podstawie art. 38b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Organami opiniującymi są:
a) regionalny dyrektor ochrony środowiska,
b) dyrektorzy parków narodowych i parków krajobrazowych,
c) wojewódzki konserwator zabytków,
d) rady gmin położone na terenie województwa.
Po zakończeniu procesu opiniowania, projekt Audytu krajobrazowego województwa dolnośląskiego zostanie wyłożony do publicznego wglądu.
