7–8 października 2024 roku w Krakowie odbyła się kolejna edycja Kongresu Polityki Miejskiej i Regionalnej, w której uczestniczyli również przedstawiciele naszego Instytutu. Wydarzenie to było poświęcone tworzeniu oraz wdrażaniu polityk miejskich i regionalnych.
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, otwierając Kongres informowała o priorytetach Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w polityce miejskiej, do których będą należały mieszkalnictwo i transport, przede wszystkim kolejowy.
Instytut Rozwoju Terytorialnego aktywnie reprezentowała Agnieszka Wałęga, która brała udział w dyskusji w ramach panelu „Jak ułatwić i rozwijać współpracę w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych? Jakich nowych rozwiązań i regulacji prawnych potrzebujemy?”. Wszyscy uczestnicy tego panelu podkreślali, jak bardzo potrzebna jest współpraca w miejskich obszarach funkcjonalnych i jak wiele należy jeszcze zrobić, aby ją ułatwić i usprawnić. Przedstawiciele tych obszarów oczekują od rządu przede wszystkim nowych regulacji prawnych oraz decyzji dotyczącej statusu metropolii. Ważnym aspektem tej współpracy jest planowanie przestrzenne, które przewijało się również w pozostałych panelach. Trwająca reforma systemu planowania przestrzennego, problemy ze sporządzaniem planów ogólnych oraz niepewność co do ostatecznego kształtu całego systemu, obejmującego również poziom regionalny i krajowy, wywołują wiele emocji.
Szczególnie ciekawa, z punktu widzenia Instytutu Rozwoju Terytorialnego, była dyskusja z udziałem m.in. Rafała Matyji i Igora Zachariasza na temat uwarunkowań i potrzeb miejscowego oraz regionalnego planowania przestrzennego w Polsce. Uczestnicy tego panelu podkreślili rolę regionalnych biur planowania przestrzennego i potrzebę wzmocnienia planowania przestrzennego na poziomie regionalnym. Plany zagospodarowania przestrzennego województw muszą uzyskać funkcję regulacyjną i koordynacyjną, aby cały system planowania przestrzennego był sprawny i skuteczny.
Punktem wyjścia do dyskusji na temat roli miast była opracowana w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów hierarchia funkcjonalna miast. Obok metropolii i aglomeracji regionalnych, dostrzeżone i wyróżnione zostały miasta subregionalne (w przyjętej nomenklaturze dolnośląskiej hierarchii miast – ośrodki regionalne i subregionalne łącznie), które staja przed możliwością zyskania na znaczeniu gospodarczym i społecznym, jeżeli przyciąganą inwestycje, talenty oraz innowacje. Ich szansą rozwojową jest również specjalizacja w określonych sektorach gospodarki, które staną się ich znakiem rozpoznawczym. Dzięki bliskiej współpracy z lokalnymi uczelniami i ośrodkami badawczymi, miasta te mogą zostać centrami nowych technologii, start-upów oraz nowych modeli biznesowych. Lokalne inkubatory przedsiębiorczości pomagają młodym firmom rozwijać się w tych miastach. Przykłady mogą obejmować przemysł wysokich technologii, przemysł kreatywny czy specjalistyczne usługi (np. IT, logistyka, przemysł spożywczy).
Mieliśmy również możliwość krótko przedstawić rozpoczęcie projektu BorderLabs CE, który dotyczy rozwoju regionalnego, jednak w nieco innym, bo transgranicznym, ujęciu.
Dziękujemy Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Instytutowi Rozwoju Miast i Regionów za zaproszenie do udziału w panelu i za organizację Kongresu.
