Od czerwca br. Instytut Rozwoju Terytorialnego, w ramach prac Zespołu roboczego do spraw jakości powietrza na Dolnym Śląsku, prowadził ankietyzację dolnośląskich gmin pod kątem wprowadzenia rozwiązań przewidzianych w znowelizowanym art. 96 ustawy Prawo Ochrony Środowiska – czyli tzw. uchwale antysmogowej. Przeprowadzenie ankiet w gminach poprzedziły samodzielne wnioski z gmin i związków gmin do Marszałka województwa o skorzystanie z możliwości, jakie daje znowelizowana ustawa POŚ.
Na potrzeby badania: • uruchomiony został formularz on-line, sprzężony z ankietą Uniwersytetu Wrocławskiego na temat bazy emisyjnej; • uruchomiono punkt kontaktowy w IRT; • wysłano do wszystkich 169 gmin ankietę w wersji papierowej.
Badanie woli przystąpienia do uchwały antysmogowej prowadzone było bez wskazania konkretnych zapisów proponowanej uchwały (prace nad tym dokumentem trwają), jedynie z zakreśleniem możliwych rozwiązań przewidzianych w ustawie, co mogło wpłynąć na negatywną wypowiedź wielu gmin.
Do dnia 31.10.2016 ankietę wypełniło 98% wszystkich gmin objętych badaniem (166/169). |
Czytaj więcej:
Wyniki płynące z ankiety: • 105 gmin (63%) odpowiedziało, iż nie zamierza występować do Marszałka Województwa z prośbą o wprowadzenie na swoim terenie uchwały antysmogowej; • za wprowadzeniem uchwały antysmogowej na swoim terenie opowiedziały się 32 gminy, dodatkowo 28 uwarunkowało swoją zgodę pozyskaniem środków zewnętrznych na realizację zapisów uchwały. Łącznie (warunkową) zgodę wyraziło 60 gmin (36%); • spośród 23 gmin, które deklarowały uprzednio(1) chęć przystąpienia do uchwały, 4 zmieniły zdanie w ankiecie; • większość (30) gmin optujących za uchwałą antysmogową wskazuje, że powinna ona obejmować całe województwo, nie zaś tylko teren gminy, z uwagi na charakterystykę rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza; • większość (32) gmin optujących za uchwałą antysmogową wskazuje, że powinna ona uwzględniać ograniczenia dotyczące zarówno paliw jak i instalacji; • zdecydowana większość gmin (137/85%) posiada Plany Gospodarki Niskoemisyjnej, które często dostarczają informacji na temat sposobu ogrzewania budynków przez mieszkańców; • centralne ogrzewanie w gminach jest rzadkością; aż 92 gminy deklarują brak sieci cieplnej na swoim terenie; • większość gmin (115/71%) zadeklarowała posiadanie na swoim terenie sieci gazowej, niemniej, często sieć ta jest ograniczona tylko do większych miejscowości, lub ich fragmentów; • przeważająca większości gmin (126/80%) nie posiada żadnych służb, które są odpowiedzialne za kontrolę instalacji spalania nie wymagających pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza; • większość gmin (117/73%) nie prowadziła w poprzednim roku inwestycji w zakresie wymiany źródeł ogrzewania i termomodernizacji; • większość gmin (99/62%) nie prowadziła również działań edukacyjnych z zakresu wpływu ma jakość powietrza.
Ankieta IRT, skierowana do dolnośląskich gmin, była sprzężona również z ankietą inwentaryzacyjną źródeł emisji na terenie gminy, prowadzoną przez Uniwersytet Wrocławski w celu uszczegółowienia bazy emisyjnej w regionie. Wypełnioną ankietę nadesłała tylko jedna gmina. * * *
Zestawienie wyników ankiety z danymi pomiarowymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska nt. przekroczeń poziomów zanieczyszczenia pyłem PM10 (dane za 2014 i 2015 r.) na terenie Dolnego Śląska obrazuje relację pomiędzy stanem powietrza w danej gminie a wolą wprowadzenia uchwały antysmogowej: • Gminy Ząbkowice Śląskie, Złotoryja i Zgorzelec, pomimo przekraczanych norm jakości powietrza, nie są zainteresowane przystąpieniem do uchwały antysmogowej. • Gminy Oława (miejska) oraz Bogatynia, pomimo notowanych w poprzednich latach przekroczeń norm zapylenia powietrza nie dały odpowiedzi na temat woli przystąpienia do uchwały antysmogowej. • Spośród 11 miejscowości zdrojowych na Dolnym Śląsku zainteresowania uchwałą antysmogową nie wyraziły gminy Kudowa-Zdrój oraz Świeradów-Zdrój oraz dwie gminy posiadające na swoim terenie miejscowość uzdrowiskową: Bystrzyca Kłodzka (Długopole-Zdrój) i Niemcza (Przerzeczyn-Zdrój). • Duszniki-Zdrój, Lądek-Zdrój, Polanica-Zdrój, Cieplice-Zdrój (cz. Jeleniej Góry) i Jedlina-Zdrój są za uchwałą, w przypadku Lądka-Zdroju warunkując to otrzymaniem środków zewnętrznych. * * *
(1) Jeszcze przed rozpoczęciem ankietyzacji gmin, 23 lokalne samorządy zawnioskowały do Marszałka Województwa o objęcie ich obszaru uchwałą antysmogową. Do dnia 19.10.2016 r. zawnioskowało pisemnie do Marszałka łącznie 26 gmin: 1. Prezydent Legnicy (z dn. 11.12.2015 r.) o określenie norm technicznych, emisyjnych i jakościowych dla instalacji spalania paliw; 2. Prezydent Wrocławia (z dn. 21.01.2016 r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Aglomeracji Wrocławskiej; 3. Polanica-Zdrój (z dn. 23.02.2016 r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Gminy Polanica Zdrój; 4. Siechnice (z dn. 26.02.2016 r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Gminy Siechnice; 5. 18 gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej (z dn. 22.03.2016 r.) o określenie ograniczenia lub zakazu w zakresie eksploatacji instalacji, gdzie następuje spalanie paliw na terenie gmin: Jeżów Sudecki, Janowice Wielkie, Jelenia Góra, Karpacz, Kowary, Mysłakowice, Piechowice, Stara Kamienica, Mirsk, Pielgrzymka, Wojcieszów, Złotoryja, Świerzawa, Wleń, Lubomierz, Szklarska Poręba, Podgórzyn, Gryfów Śląski; 6. Burmistrz Dusznik-Zdrój (z dn. 30.03.2016 r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych w gm. Duszniki-Zdrój; 7. Burmistrz Szczawna-Zdrój (z dn.09.08.2016 r.) brak doprecyzowania treści wniosku 8. Burmistrz Wąsosza (z dn.30.08.2016 r.) o określenie parametrów technicznych instalacji, w których następuje spalanie paliw; 9. Nowa Ruda (z dn. 14.09.2016 r.) o objęcie Gminy Nowa Ruda uchwałą antysmogową.
Spośród (powyżej wymienionych) gmin, które poprosiły Marszałka o uchwałę antysmogową, 4 wycofały się (wyraziło brak zainteresowania uchwałą) w toku prowadzonej ankiety; są to: Świerzawa, Złotoryja, Mysłakowice, Pielgrzymka.
* * * Wnioski: • tylko 1/3 gmin jest obecnie zainteresowanych przystąpieniem do uchwały antysmogowej, niemniej, liczba ta raczej nie może być brana za ostateczną; • wola samorządów wyrażona w ankiecie nie jest niezmienna. Gminy wycofują się z raz danego zielone światła dla uchwały antysmogowej, lecz także dają jasne sygnały, że pod pewnymi warunkami są skore zawnioskować do Marszałka o objęcie gminy uchwałą; • wiele gmin warunkuje swoją zgodę uzyskaniem możliwości aplikowania o środki zewnętrzne na realizację zapisów uchwały antysmogowej. |