F
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 2 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA .................................................................................................................................. 3 1. UWARUNKOWANIA ................................................................................................................... 5 2. WIZJA .......................................................................................................................................... 6 3. CELE I WYTYCZNE WDRAŻANIA............................................................................................... 7 4. NARZĘDZIA DPR....................................................................................................................... 10 4.1. Narzędzia planistyczno - projektowe .................................................................................................10 4.2. Narzędzia organizacyjne (administracyjno - techniczne) ................................................................12 4.3. Narzędzia edukacyjno – promocyjne ..................................................................................................15 5. ADRESACI I PODMIOTY WDRAŻAJĄCE DPR ........................................................................... 17 6. ZGODNOŚĆ CELÓW DPR Z POLITYKAMI NADRZĘDNYMI ..................................................... 19 7. MONITORING............................................................................................................................ 20 8. EWALUACJA ............................................................................................................................. 21 9. RAMY CZASOWE I FINANSOWE.............................................................................................. 22 10. PODSUMOWANIE .................................................................................................................. 24 11. ZAŁĄCZNIKI............................................................................................................................ 25 11.1. Słownik pojęć....................................................................................................................................25 11.2. Proponowany zakres opracowania: „Powiatowa strategia rozwoju ruchu rowerowego (PSRRR)”...........................................................................................................................................26 11.3. Standardy projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego. ...............................................................................................................................28
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 3 PRZEDMOWA Szanowni Państwo! Oddaję w Państwa ręce dokument: „Dolnośląska Polityka Rowerowa”, który kompleksowo ujmuje kwestie techniczne, organizacyjne, planistyczne, promocyjne, edukacyjne i finansowe, dotyczące ruchu rowerowego. Znajdziecie tu Państwo zarówno sieć najważniejszych z punktu województwa połączeń rowerowych, standardy projektowania i budowania tras rowerowych, jak i ramową strategię edukacji i promocji rowerowej. Dlaczego rower? W plebiscycie brytyjskiej telewizji BBC rower został uznany za najważniejszy wynalazek człowieka od 1800 roku. Wśród zalet roweru można wymienić efektywność wykorzystania energii, prostotę budowy (niezmienność konstrukcji od ponad 100 lat), a nawet wspieranie procesu demokratyzacji społeczeństw, a w szczególności emancypacji kobiet na przełomie XIX i XX wieku. W ostatnich latach obserwujemy renesans ruchu rowerowego na całym świecie, który nie omija także naszego regionu. Rowery odzyskują powoli należne im miejsce w systemach transportowych, przełamując hegemonię aut, czy uzupełniając ofertę komunikacji zbiorowej. Jazda na rowerze staje się coraz popularniejszą formą rekreacji i turystyki. Z powodzeniem rozwija się biznes rowerowy. Dziś, na coraz większą popularność rowerów ma wpływ zarówno moda, ekonomia, zatłoczenie na drogach, jak i rosnąca świadomość ekologiczna globalnych problemów takich jak uzależnienie od ropy naftowej, zmiany klimatyczne, czy zanieczyszczenie powietrza. Transport samochodowy jest odpowiedzialny za 25% globalnej emisji głównego gazu cieplarnianego CO2. Gdy uwzględni się produkcję pojazdów oraz budowę i utrzymanie dróg - udział ten wzrasta do ok. 37%. Dlatego tak ważne jest tworzenie alternatywy dla motoryzacji indywidualnej. Biała księga transportu Komisji Europejskiej stawia za cel zmniejszenie o połowę liczby aut spalinowych w miastach do roku 2030 i ich eliminację z miast do roku 2050. Porozumienie paryskie , które przed rokiem podpisał nasz rząd, obliguje do szybkiego zmniejszenia emisji CO2. Polityka klimatyczna Polski mówi wprost o konieczności redukcji zanieczyszczeń generowanych przez pojazdy i poprawie infrastruktury rowerowej. Odpowiedzialność za życie przyszłych pokoleń wymaga od nas szybkich i skutecznych działań. Dlaczego potrzebna jest nam polityka rowerowa na poziomie regionu? Najsilniejszym czynnikiem zdolnym trwale i masowo zmienić zachowania transportowe wydaje się być racjonalny wybór: jeśli rowerem będzie można się poruszać szybko, bezpiecznie, wygodnie i tanio, wiele osób naturalnie wybierze ten bezemisyjny środek transportu. Aby to osiągnąć, potrzebujemy uporządkowania, koordynacji i intensyfikacji działań na rzecz ruchu rowerowego w regionie. Rozkręćmy Dolny Śląsk!
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 4 W ramach Dolnośląskiej Polityki Rowerowej przewiduje się powołanie Specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim, określa się sieć głównych, regionalnych tras rowerowych, przedstawia matrycę edukacji i promocji rowerowej, a także ustanawia standardy porządkujące kwestie związane z projektowaniem i wykonywaniem infrastruktury rowerowej w naszym regionie. Dotychczas w tej materii panowało powielanie złych rozwiązań, a także brak wymogu naśladowania dobrych praktyk. Standardy to zmieniają stawiając sobie za cel zadowolenie użytkowników, ich bezpieczeństwo, a także dbałość o wydatkowanie środków publicznych. Dolny Śląsk ma jedne z najlepszych warunków klimatycznych w Polsce do rozwijania ruchu rowerowego. Mamy wiele atrakcji turystycznych, które mogą przyciągnąć rzesze turystów na rowerach: piękne doliny rzeczne, wspaniałe góry, zabytki architektury na światowym poziomie i inne bogactwa. Turystyka rowerowa to wielka szansa na promocję regionu i terenów położonych w sąsiedztwie tras rowerowych. To też sposób na rozwój lokalny oparty m.in. o świadczenie usług dla rowerzystów takich jak noclegi, serwis, czy gastronomia. Tworząc Dolnośląską Politykę Rowerową (DPR) samorząd województwa zobowiązał się do prowadzenia działań koordynujących, obejmujących m.in. elementy planistyczne, projektowe, edukacyjne, promocyjne, organizacyjne i realizacyjne. Wspólnie musimy zadbać o finansowanie, edukację i promocję Rowerowego Dolnego Śląska, tak, aby uzyskać synergię pomiędzy działaniami miękkimi i twardymi. Liczę, że efekty Dolnośląskiej Polityki Rowerowej już wkrótce będą mogli Państwo sami ocenić. Zapraszam do współpracy!
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 5 1. UWARUNKOWANIA Województwo dolnośląskie posiada doskonałe warunki dla rozwoju wszystkich możliwych form ruchu rowerowego. Na potencjał rowerowy regionu składają się: zróżnicowane ukształtowanie terenu z przewagą obszarów nizinnych, gęsta sieć osadnicza silnie powiązana z siecią kolejową, walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe oraz łagodny klimat skutecznie wydłużający sezon rowerowy, a także położenie w granicach polskoczeskiego i polsko-niemieckiego pogranicza. O ile turystyka i rekreacja rowerowa na Dolnym Śląsku rozwijają się od lat bardzo dynamicznie, o tyle rozwój systemu komunikacji rowerowej, jak dotąd, następuje w ograniczonym zakresie. Dzieje się tak pomimo rosnących potrzeb transportowych regionu oraz wzrostu społecznego zainteresowania rowerem zarówno jako środkiem komunikacji, jak i wypoczynku. W skali kraju rower w dojazdach do pracy i szkoły wybiera 6% badanych, a możliwość jego wykorzystania bierze pod uwagę kolejne 20% ankietowanych1. We Wrocławiu w latach 2010 – 2011 udział ruchu rowerowego w strukturze miejskich podróży wynosił 3,56%2. Badania ruchu rowerowego w wybranych punktach miasta w latach 2006-2014 wykazały, po uśrednieniu ich wyników, 9% wzrost ruchu rowerowego. Obecnie (2016r.) szacuje się udział ruchu rowerowego w strukturze miejskich podróży w skali całego Wrocławia na poziomie ok. 5-6%. Natomiast w badaniach preferencji transportowych mieszkańców Legnicko-Głogowskiego Obszaru Funkcjonalnego z 2014 r. na rower jako środek transportu w podróżach miejskich wskazało 4% badanych a 7% preferowało rower w podróżach pozamiejskich w obszarze LGOF3. Dostępne badania ruchu rowerowego nie są jednak reprezentatywne i mają charakter cząstkowy. Dla prawidłowego kształtowania rozwoju ruchu rowerowego i infrastruktury rowerowej w regionie podjęcie systemowych badań ruchu rowerowego należy uznać za jedno z działań priorytetowych. Inwestycje w zakresie infrastruktury rowerowej dotyczą głównie turystyki rowerowej, pomijając potrzeby 1 Raport z badania na temat uwarunkowań do podejmowania transportowej aktywności fizycznej Polaków, TSN Polska 2015 r. 2Kompleksowe badania ruchu drogowego we Wrocławiu, Wrocław 2011 3Zintegrowany model powiązań transportowych w aglomeracji policentrycznej LGOF ,Etap I – Badanie zachowań i preferencji komunikacji rowerowej jako integralnej części systemu transportowego województwa. Przeprowadzone w ramach DPR badania ankietowe (2014 r.)4, potwierdziły wiodącą funkcję turystyczną istniejącej infrastruktury oraz jej niespójność w skali regionu. W obszarze województwa infrastruktura rowerowa o charakterze komunikacyjnym (trasy i węzły rowerowe) powstaje fragmentarycznie, zazwyczaj w miastach, wśród których wyraźnie wyróżnia się Wrocław. Jako jeden z niewielu ośrodków miejskich na Dolnym Śląsku prowadzi celową politykę rowerową, dysponuje gęstą siecią komunikacyjnych tras rowerowych o zaawansowanym stopniu spójności, posiada system miejskich parkingów rowerowych B&R oraz sieć wypożyczalni miejskich rowerów. Pomimo nadal wielu rowerowych wyzwań, Wrocław może być doskonałą inspiracją dla pozostałych ośrodkówmiejskich w regionie. Rzetelną ocenę istniejącej infrastruktury rowerowej uniemożliwia brak jej monitoringu na poziomie regionalnym i lokalnym. Bardzo istotną barierą rozwoju systemu sieci tras rowerowych jest brak dedykowanego im systemu planowania, a także rozwiązań proceduralnych i administracyjnych zabezpieczających odpowiednie praktyki projektowania i współpracę partnerów realizujących inwestycje. Brak również kompleksowego systemu edukacji, podnoszącego świadomość uczestników ruchu na temat korzyści i właściwych zachowań komunikacyjnych. Głównym wnioskiem z analiz diagnostycznych, a zarazem przesłaniem dla władz regionalnych, jest to, że w kształtowaniu i wdrażaniu polityki rowerowej województwa dolnośląskiego niezbędne jest nowe, systemowe podejście z koordynacyjną funkcją regionu. Ma ono zapewnić spójność działań podejmowanych na wszystkich poziomach i etapach realizacji DPR, stanowiącej integralną część Polityki transportowej województwa5. transportowych mieszkańców LGOF oraz pomiar i analizy ruchu (komunikacja indywidualna i zbiorowa Inkom. Sc 2014 r.) 4 wyniki badań dostępne są na portalu dpr.irt.wroc.pl 5Założenia do Regionalnej Polityki Transportowej dla Województwa Dolnośląskiego zostały przyjęte przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego Uchwałą Nr 239/V/15 z dnia 4 marca 2015 r.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 6 Przeprowadzone w ramach DPR analizy identyfikują zasadniczy problem dotyczący transportu rowerowego w regionie oraz jego przyczyny i skutki. 2. WIZJA W wyniku wdrażania DPR oraz uruchomienia działań związanych z popularyzacją transportu rowerowego, zakłada się do 2030 r. znaczny wzrost udziału ruchu rowerowego na Dolnym Śląsku. W efekcie podejmowanych działań obszar województwa dolnośląskiego ma dwa powiązane ze sobą podsystemy rowerowe: komunikacyjny i turystyczny. Oba są spójne, bezpieczne, zintegrowane z transportem zbiorowym oraz stanowią część systemu transportowego województwa, obejmującego cały region siecią głównych i pozostałych tras rowerowych. System turystyki rowerowej rozwija się w atrakcyjnych turystycznie rejonach województwa poprzez realizację nowych uzupełniających tras oraz modernizację i doposażenie istniejącej infrastruktury. Powołane rowerowe struktury organizacyjne współpracują ze sobą, dbają o wdrażanie procedur planistycznych i rozwiązań projektowych. Są one rozwijane na różnych szczeblach administracji: gminnych i miejskich, powiatowych, regionalnych oraz krajowych. Struktury zarządzania dysponują narzędziami odpowiednimi dla realizacji nałożonych kompetencji. Edukacja i promocja korzyści płynących z wykorzystania roweru jest powszechna. Wszyscy użytkownicy ruchu (zarówno rowerzyści jaki i pozostali) mają wysokie poczucie bezpieczeństwa i wzajemnej akceptacji. Polityka rowerowa jest monitorowana i poddawana cyklicznym audytom a ich wyniki są podstawą kolejnych edycji dokumentu i stałej poprawy systemu. Województwo oferuje zaplanowany, skoordynowany, spójny i bezpieczny system tras rowerowych którego użytkownikami są świadomi uczestnicy ruchu. Jest to jeden z istotnych elementów kształtowania rozwoju regionalnego, korzystnie wpływający na jakość życia mieszkańców, stanowiący zachętę dla inwestorów oraz ważny stymulator rozwoju turystyki. PRZYCZYNY: brak poczucia bezpieczeństwa rowerzystów brak odpowiedniej infrastruktury rowerowej niebezpieczne zachowania uczestników ruchu brak systemowych działań edukacyjnych niska świadomość mieszkańców na temat zalet komunikacyjnego wykorzystania roweru brak integracji systemów transportowych brak systemu planowania i projektowania systemu tras rowerowych brak współpracy pomiędzy JST i interesariuszami SKUTKI: nadmierny rozwój indywidualnego transportu samochodowego rosnące koszty utrzymania i rozbudowy infrastruktury pogarszający się stan środowiska naturalnego, w tym wzrost eksploatacji zasobów naturalnych pogarszający się stan zdrowia społeczeństwa degradacja przestrzeni publicznych niewykorzystany potencjał turystyczny niewykorzystany potencjał podróży intermodalnych PROBLEM: niski udział transportu rowerowego w regionalnej strukturze transportu
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 7 3. CELE I WYTYCZNE WDRAŻANIA Dolnośląska Polityka Rowerowa to dokument Samorządu Województwa Dolnośląskiego, który określa rolę i znaczenie transportu rowerowego w strukturze rozwoju regionu. Stanowi strategiczne narzędzie umożliwiające systemowe podejście do koordynacyjnej funkcji regionu, zapewniając spójność działań prorowerowych, podejmowanych na wszystkich poziomach i etapach realizacji. Efektem Dolnośląskiej Polityki Rowerowej, poprzez realizację działań w zakresie rozwoju infrastruktury, poprawy bezpieczeństwa, edukacji i promocji, będzie przejęcie obsługi części ruchu samochodowego w regionie przez ruchu rowerowy. DPR definiuje cel główny, który realizowany będzie przez cele szczegółowe. Cel 1. Rozwój systemu transportu rowerowego Obszar problemowy Bezpieczna, spójna i wygodna infrastruktura rowerowa jest podstawą rozpowszechniania ruchu rowerowego. Obecnie realizacja infrastruktury rowerowej nie jest wynikiem zintegrowanego planowania strategicznego, którego zasadniczym celem jest dbałość o spójność i bezpieczeństwo tras. Znaczna część infrastruktury rowerowej powstaje przy okazji modernizacji i budowy infrastruktury drogowej lub „punktowych” inicjatyw, co nie wpływa korzystnie na kształtowanie transportu rowerowego w ujęciu systemowym. Zauważalny jest brak procedur rozpoznania potrzeb i prowadzenia konsultacji społecznych w procesie planistycznym i projektowym, a także niewystarczająca współpraca podmiotów planujących oraz realizujących infrastrukturę rowerową. Równolegle, w praktyce realizacyjnej, powszechny jest brak stosowania jednorodnych standardów projektowych i wykonawczych dla infrastruktury rowerowej, wpływających na czytelność układu tras i bezpieczeństwo uczestników ruchu rowerowego. Konsekwencją tych działań jest brak ciągłych, spójnych, bezpiecznych i powiązanych z innymi formami transportu tras rowerowych, co ma zasadniczy wpływ na ilość rowerzystów podróżujących w regionie. Wytyczne kierunkowe Dla właściwego rozwoju systemu transportu rowerowego niezbędne jest: upowszechnienie praktyki tworzenia planów i koncepcji strategicznych w szerszej skali - gmina, powiat, region, dedykowanych bezpośrednio mobilności rowerowej (opartych o rozpoznanie kluczowych potrzeb oraz priorytetów realizacyjnych infrastruktury systemu transportu rowerowego), poprzedzających projekty i działania wykonawcze, podjęcie systemowego badania ruchu rowerowego w regionie, stosowanie w projektach wykonawczych właściwych standardów technicznych, które zapewniają rozwiązania przyjazne rowerzystom, ale również właściwie sytuują transport rowerowy w ogólnej strukturze transportu wojewódzkiego, wzmocnienie funkcji koordynacyjnych na wszystkich poziomach administracji poprzez tworzenie stanowisk kompetencyjnych w tym zakresie (np. regionalny/powiatowy/miejski specjalista ds. rozwoju ruchu rowerowego), zacieśnienie współpracy wewnątrz urzędów JST w procesie planistycznym, CEL GŁÓWNY: WZROST UDZIAŁU RUCHU ROWEROWEGO W TRANSPORCIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO CEL 1. Rozwój systemu transportu rowerowego CEL 2. Poprawa bezpieczeństwa i wzrost społecznej akceptacji dla transportu rowerowego CEL 3. Zarządzanie rozwojem systemu transportu rowerowego
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 8 upowszechnienie konsultacji planów i projektów inwestycyjnych - uwagi i sugestie osób zaangażowanych w rozwój ruchu rowerowego mogą być źródłem cennych informacji, uzupełnianie, doprecyzowywanie i rozpowszechnianie rozwiązań projektowych opartych o dobre praktyki w projektowaniu infrastruktury rowerowej, zapewnienie trwałego finansowania projektów rozbudowy i utrzymania infrastruktury systemu transportu rowerowego. Działania regionalne opracowanie i wdrażanie planistycznej systematyki dokumentacji rowerowej regionu, opracowanie, wdrażanie oraz stosowanie standardów projektowych i wykonawczych dla infrastruktury rowerowej regionu, w tym opiniowanie projektów mających wpływ na ruch rowerowy, wyznaczenie sieci głównych tras rowerowych regionu, współpraca z samorządami lokalnymi, innymi regionami, instytucjami i organizacjami społecznymi a także z administracją krajową, koordynacja prac związanych z rozwojem ruchu rowerowego w regionie pomiędzy wydziałami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego i jednostkami mu podległymi. Cel 2. Poprawa bezpieczeństwa i wzrost społecznej akceptacji dla transportu rowerowego Obszar problemowy Poczucie bezpieczeństwa i akceptacja społeczna dla rozwoju ruchu rowerowego stanowią bardzo istotne elementy wpływające na zwiększenie udziału transportu rowerowego w strukturze transportu województwa. Na poczucie bezpieczeństwa uczestników ruchu wpływają dwa czynniki: właściwie rozwijana infrastruktura oraz odpowiednio przygotowany uczestnik ruchu. Obecnie odnotowuje się niski poziom bezpieczeństwa uczestników ruchu rowerowego, a także niewystarczającą społeczną akceptację wobec obserwowanego wzrostu ruchu rowerowego, zwłaszcza w obszarach miejskich. Te elementy, pomimo często dostępnej infrastruktury rowerowej, decydują o rezygnacji z wyboru roweru jako środka transportu, szczególnie jeżeli uczestnikami ruchu są dzieci. Dotychczas kładziono bardzo mały nacisk na edukację w tym zakresie, która odgrywa kluczową rolę w wypracowaniu właściwych postaw uczestników ruchu. Brak „wychowania komunikacyjnego” skierowanego do wszystkich uczestników ruchu drogowego (zarówno rowerzystów jak i kierowców) znacząco utrudnia osiągnięcie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i wzajemnej akceptacji. Wytyczne kierunkowe Dla poprawy bezpieczeństwa i wzrostu społecznej akceptacji niezbędne jest: upowszechnianie i promocja właściwych rozwiązań technicznych wpływających bezpośrednio na poprawę bezpieczeństwa, promowanie bezpiecznej i kulturalnej jazdy, zachowań dających poczucie (wzrost) bezpieczeństwa niechronionym uczestnikom ruchu, piętnowanie agresji na drodze, podjęcie szerokich działań edukacyjnych skierowanych do podmiotów zaangażowanych w realizację infrastruktury rowerowej, podjęcie systemowych działań promocyjnych i edukacyjnych, skierowanych do uczestników ruchu, mających na celu wskazanie korzyści płynących z wykorzystania roweru jako codziennego środka transportu, promowanie turystyki rowerowej, gdyż pozytywne doświadczenia z uczestnictwa w najbardziej rozpowszechnionej formie użytkowania roweru przekładają się na częstsze korzystanie z roweru w podróżach codziennych.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 9 Działania regionalne współpraca z gremiami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo ruchu drogowego, edukację i promocję, opracowanie i wdrażanie Strategii edukacji i promocji rowerowej regionu, której celem jest upowszechnianie wiedzy o korzyściach z rozwoju ruchu rowerowego i jego bezpieczeństwie. Cel 3. Zarządzanie rozwojem systemu transportu rowerowego Obszar problemowy Tworzenie systemu transportu rowerowego wymaga skutecznego i sprawnego systemu zarządzania, który jest kluczowym elementem w procesie tworzenia efektywnych udogodnień dla ruchu rowerowego. Poza kilkoma znaczącymi ośrodkami miejskimi w Polsce nie ma wielu przykładów świadomego podejścia do procesu zarządzania mobilnością rowerową. Powszechnym problemem jest brak koordynacji działań pro-rowerowych i systemowego podejścia do prowadzenia polityk rowerowych, zarówno na poziomie regionalnym jak i lokalnym, a także brak mechanizmów współpracy wszystkich interesariuszy. Prowadzi to do sytuacji, gdy inwestycje często są ze sobą niespójne, a nawet rozbieżne. Problem jest szczególnie istotny jeżeli dążymy do włączenia systemu rowerowego w strukturę podróży multimodalnych, do powiązania go z infrastrukturą towarzyszącą, czy w końcu z budową świadomości na temat korzyści płynących z ruchu rowerowego. W celu skutecznej budowy systemu transportu rowerowego i tworzenia efektywnych udogodnień dla ruchu rowerowego konieczne jest zatemwłączenie w pracę samorządów elementów zarządzania, w tym włączenie zagadnień rowerowych w zakres obowiązków urzędników JST. Stworzenie w urzędzie stabilnego, ustrukturyzowanego procesu zarządzania rozwojem systemu transportu rowerowego jest co najmniej równie istotne, jak ilość środków finansowych przekazywana przez samorząd bezpośrednio na infrastrukturę rowerową. Wytyczne kierunkowe Dla właściwego zarządzania infrastrukturą rowerową województwa niezbędne jest:. stworzenie narzędzi administracyjnych, poprzez powołanie w strukturach administracyjnych samorządów specjalistów ds. rozwoju ruchu rowerowego - „oficerów rowerowych”, do których kompetencji należy kreowanie, koordynacja, wdrażanie i monitorowanie polityki rowerowej samorządu, a także wielopłaszczyznowa współpraca zapewniająca wdrażanie właściwych rozwiązań technicznych i planistycznych, stworzenie narzędzi proceduralnych, obejmujących przede wszystkim włączenie w procedury projektowe wymogu uzyskania opinii specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego działającego w zakresie kompetencji jednostki, która go powołuje. Bardzo istotna jest również współpraca jednostek różnych szczebli oraz innych interesariuszy danego obszaru w zakresie poszukiwania rozwiązań koncepcyjnych ze szczególnym uwzględnieniem niezbędnych powiązań tworzących system, stworzenie narzędzi technicznych, wymiana wiedzy o istniejących oraz planowanych inicjatywach rowerowych w regionie, a także ogólnodostępne gromadzenie i prezentowanie tych informacji za pomocą regionalnego portalu internetowego. Powiązanie portalu z informacją przestrzenną stanowi istotne wsparcie dla projektowania powiązań systemowych. Portal musi pełnić rolę integrującą wiedzę o najlepszych praktykach, bieżących działaniach inwestycyjnych i koncepcyjnych wszystkich interesariuszy na danym obszarze, a także umożliwiać sieciowanie współpracy pomiędzy partnerami, stworzenie narzędzi finansowych, gwarantujących wsparcie dla działań realizujących założenia DPR. Działania regionalne powołanie specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim wraz z zespołem, odpowiedzialnego za wdrażanie DPR, powołanie Zespołów doradczych: – Zespół ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim, – Zespół urzędników rowerowych w regionie, uruchomienie i obsługa Portalu Dolnośląskiej Polityki Rowerowej, udostępnianie i propagowanie dokumentów powstałych w ramach DPR.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 10 4. NARZĘDZIA DPR 4.1. Narzędzia planistyczno- projektowe Bardzo ważnym elementem DPR jest koordynacja działań planistycznych na szczeblu regionalnym i lokalnym. Przygotowanie dokumentów planistycznych i strategicznych, powiązanych ze sobą merytorycznie i przestrzennie, jest kluczowe dla osiągnięcia celu związanego z rozwojem systemu transportu rowerowego w zakresie spójności tego systemu. W ramach narzędzi planistyczno – projektowych należy opracować: koncepcję sieci głównych tras rowerowych województwa dolnośląskiego wraz z opracowaniami obejmującymi koncepcje techniczno – finansowe dla wybranych tras głównych, standardy projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego. KONCEPCJA SIECI GŁÓWNYCH TRAS ROWEROWYCH WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Głównym, regionalnym narzędziem planistycznym jest Koncepcja sieci głównych tras rowerowych województwa dolnośląskiego (stanowiąca element DPR), która w uzgodnieniu z samorządami lokalnymi: określi szczegółowy przebieg korytarzy głównych tras rowerowych w przestrzeni województwa, zdefiniuje zasady planowania tras rowerowych w obszarach realizacji DPR wskazanych w w/w dokumencie. REKOMENDACJE DLA POZIOMU LOKALNEGO W celu zapewnienia spójności działań na poziomie regionalnym i lokalnym, założenia tego dokumentu należy implementować do dokumentów wszystkich szczebli. Narzędziem wdrażania DPR na poziomie lokalnym, są: na obszarach powiatów - Powiatowe Strategie Rozwoju Ruchu Rowerowego, których szczegółowy zakres stanowi załącznik nr 10.2, na obszarach miejskich - Miejskie koncepcje rozwoju tras rowerowych, stanowiące załączniki do Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 11 TAB. NR 1. Systematyka dokumentacji rowerowej regionu DOKUMENT ZAKRES DOKUMENTU INSTYTUCJA OPRACOWUJĄCA POZIOM Koncepcja sieci głównych tras rowerowych województwa dolnośląskiego Uszczegółowienie przebiegu głównych tras rowerowych wg korytarzy określonych w DPR wraz z wytycznymi dla regionalnych i lokalnych dokumentów planistycznych i strategicznych samorząd województwa dolnośląskiego regionalny Standardy projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego Zasady planowania infrastruktury rowerowej samorząd województwa dolnośląskiego regionalny Zasady projektowania infrastruktury rowerowej Wymogi techniczne infrastruktury rowerowej na terenie województwa dolnośląskiego Określenie zasad wdrażania standardów Powiatowe Strategie Rozwoju Ruchu Rowerowego Planowanie/ wdrażanie sieci głównych tras rowerowych samorząd powiatowy lokalny Planowanie systemu tras pozostałych Planowanie systemu B&R Planowanie systemu MOR-ów Poprawa bezpieczeństwa komunikacyjnego i turystycznego ruchu rowerowego Edukacja rowerowa Wytyczne dla regionalnych i lokalnych dokumentów planistycznych i strategicznych. Monitoring Miejskie koncepcje rozwoju tras rowerowych jako załącznik do SUiKZP Kierunki rozwoju systemu komunikacyjnych i rekreacyjnych tras rowerowych w mieście samorząd miejski lokalny Rozwiązania przyjęte w rowerowych dokumentach lokalnych, powinny być zgodne z wizją rozwoju systemu rowerowego regionu przedstawioną w DPR (w Koncepcji sieci głównych tras rowerowych dla województwa dolnośląskiego ). System tras głównych może być sukcesywnie rozbudowywany o nowe powiązania. TAB. NR 2. Systematyka dokumentacji rowerowej regionu wdrażanie POZIOM DOKUMENT WDRAŻANY DOKUMENTY WDRAŻAJĄCE REGIONALNY Koncepcja sieci głównych tras rowerowych województwa dolnośląskiego – Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego – plany zagospodarowania przestrzennego obszarów funkcjonalnych – projekty techniczne, wykonawcze, drogowe LOKALNY Powiatowe strategie rozwoju ruchu rowerowego – plany zagospodarowania przestrzennego obszarów funkcjonalnych, – studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, – projekty techniczne, wykonawcze, drogowe Miejskie koncepcje rozwoju tras rowerowych – studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. – projekty techniczne, wykonawcze, drogowe
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 12 STANDARDY PROJEKTOWE I WYKONAWCZE DLA INFRASTRUKTURY ROWEROWEJ WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Elementem istotnie przyczyniającym się do kreacji spójnego systemu transportu rowerowego a także podniesienia walorów użytkowych oraz atrakcyjności infrastruktury rowerowej w tym poprawy bezpieczeństwa jego użytkowników, jest określenie i wprowadzenie jednolitego systemu zasad projektowych i wykonawczych dla infrastruktury rowerowej realizowanej w województwie dolnośląskim. Dokumentem, który określa te zasady oraz wymogi projektowe i techniczne jakim powinna odpowiadać infrastruktura rowerowa są Standardy projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego, stanowiące integralny element Dolnośląskiej Polityki Rowerowej (załącznik nr 10.3). Określają one warunki techniczne dla planowania, projektowania, wykonywania i utrzymania infrastruktury rowerowej na terenie województwa dolnośląskiego. Do stosowania Standardów zobowiązuje się Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego oraz wszystkie jednostki organizacyjne województwa. REKOMENDACJE DLA POZIOMU LOKALNEGO Dla pozostałych jednostek samorządu terytorialnego Standardy powinny służyć jako wytyczne na wszystkich etapach projektowania i wykonywania infrastruktury rowerowej. Rekomenduje się powszechne stosowanie Standardów przy opracowywaniu oraz wdrażaniu rowerowych projektów inwestycyjnych. Zagadnienia niezwykle istotnie w procesie planistycznym to przede wszystkim zacieśnianie współpracy wewnątrz urzędów JST, otwarcie na konsultacje planów i projektów inwestycyjnych (sugestie osób zaangażowanych w rozwój ruchu rowerowego mogą być źródłem cennych informacji) czy też uzupełnianie, doprecyzowywanie i rozpowszechnianie rozwiązań projektowych o dobre praktyki w projektowaniu infrastruktury rowerowej, które są niedoprecyzowane w obowiązujących przepisach. 4.2. Narzędzia organizacyjne (administracyjno - techniczne) W ramach narzędzi organizacyjnych DPR rekomenduje: – powołanie w strukturach administracyjnych samorządów wszystkich szczebli (regionalny, lokalny) komórek odpowiedzialnych za rozwój ruchu rowerowego, w tym specjalistów ds. rozwoju ruchu rowerowego, – stworzenie i prowadzenie przez samorząd regionalny interaktywnego narzędzia komunikacji i wymiany informacji w postaci portalu i geoportalu DPR. SPECJALIŚCI DS. ROZWOJU RUCHU ROWEROWEGO W strukturach Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego konieczne jest powołanie urzędników zajmujących się szeroko rozumianą polityką rowerową. W Instytucie Rozwoju Terytorialnego - samorządowej jednostce organizacyjnej województwa dolnośląskiego - zostanie powołane stanowisko specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 13 W związku ze złożonością zagadnień związanych z wdrażaniem DPR na poziomie regionalnym i jej koordynacyjnego charakteru specjalista ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim. odpowiadać będzie za kreowanie, koordynowanie, wdrażanie i kontrolowanie Dolnośląskiej Polityki Rowerowej, a także zapewnienie tym procesom koniecznego wsparcia, w tym finansowego. Specjalista ds. rozwoju ruchu rowerowego będzie kluczowym pośrednikiem pomiędzy szczeblem politycznym, a szczeblem wykonawczym w regionie. Do podstawowych zadań i obowiązków specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim, należeć będą, m.in.: współpraca zewnętrzna: z powiatami, gminami, innymi regionami, instytucjami i organizacjami, w tym z WRBRD, współpraca wewnętrzna: z poszczególnymi wydziałami i jednostkami UMWD oraz innymi instytucjami oraz organizacjami społecznymi, organizacja prac zespołu ds. rozwoju ruchu rowerowego, przygotowanie corocznych budżetów i harmonogramów działań wdrażających DPR, podejmowanie działań administracyjnych, w tym uzgadnianie i opiniowanie dokumentów pod kątem zgodności z DPR, w tym ze Standardami projektowymi i wykonawczymi dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego i z Koncepcją sieci głównych tras rowerowych województwa dolnośląskiego, planowanie, programowanie i nadzór nad rowerowymi inwestycjami regionalnymi, zbieranie i wykorzystanie informacji zwrotnej od użytkowników, poszukiwanie pozabudżetowych źródeł finansowania inwestycji rowerowych, monitoring inwestycji rowerowych w regionie – baza danych o istniejących i planowanych inwestycjach, współpraca z Instytutem Rozwoju Terytorialnego przy tworzeniu oraz rozwijaniu portalu i geoportalu DPR, a także przy realizacji rowerowych projektów koncepcyjnych, audyt rowerowy i ocena inwestycji rowerowych, propagowanie idei mobilności rowerowej w regionie (działania edukacyjne, promocyjne), działania lobbujące konieczne zmiany legislacyjne, formułowanie projektów zmian prawnych, opinii i stanowisk kierowanych do władz krajowych zarówno w imieniu regionu, jak i innych podmiotów z obszaru województwa, współpraca z sąsiednimi województwami i krajami (Kraj związkowy Saksonii i Republika Czeska) w zakresie harmonizacji powiązań rowerowych, podnoszenie kwalifikacji kadry zajmującej się koordynacją DPR i wymiana know-how: udział w szkoleniach, konferencjach, staże, organizacja spotkań, etc. Rekomenduje się również powołanie zespołów doradczych, których celem jest uruchomienie interdyscyplinarnych forów dyskusji oraz stworzenie płaszczyzny współpracy regionu, gmin, powiatów, ekspertów oraz organizacji pozarządowych. Będzie to: Zespół ds. rozwoju ruchu rowerowego w województwie dolnośląskim, składający się z przedstawicieli wydziałów UMWD odpowiedzialnych za rozwój regionalny, transport, zdrowie, turystykę, promocję i edukację, z przedstawicieli przewoźników, instytucji mogących mieć wpływ na rozwój ruchu rowerowego a także organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju ruchu rowerowego.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 14 Zespół urzędników rowerowych w regionie, składający się z przedstawicieli gmin i powiatów, odpowiedzialnych za rozwój ruchu rowerowego, który okresowo omawia poszczególne problemy, doświadczenia i aspekty rozwoju polityki rowerowej. Dynamiczny proces polityki rowerowej regionu i poszczególnych gmin jest systematycznie audytowany. Rezultaty audytu są dyskutowane w gronie wszystkich gmin i mają wpływ na kształt działań na poziomie regionu. REKOMENDACJE DLA POZIOMU LOKALNEGO Rekomenduje się powołanie w strukturach urzędów gmin i powiatów komórek odpowiedzialnych za rozwój ruchu rowerowego, np. specjalisty ds. rozwoju ruchu rowerowego (oficera rowerowego), do którego kompetencji należy kreowanie, koordynacja, wdrażanie i monitorowanie polityki rowerowej samorządu, w tym przede wszystkim: współpraca zewnętrzna – z regionem, powiatem, gminami sąsiednimi, instytucjami i organizacjami społecznymi, naukowymi, współpraca wewnętrzna – z wydziałami urzędu, z lokalnymi instytucjami i organizacjami społecznymi, opracowanie lokalnych dokumentów rowerowych, planowanie, wdrażanie i kontrola inwestycji rowerowych, opiniowanie projektów dotyczących tras rowerowych, a także inwestycji, mających wpływ na ruch rowerowy, monitoring inwestycji rowerowych, edukacja i promocja mobilności rowerowej, działania lobbujące konieczne zmiany legislacyjne (współpraca z regionem). Ważne jest, aby oficerowie rowerowi byli umocowani w strukturze urzędu tak, aby mieć rzeczywiste kompetencje w zakresie skutecznego wdrażania polityki rowerowej regionu, powiatu, czy też gminy. Niezwykle ważne jest włączenie w procedury projektowe wymogu uzyskania opinii oficera rowerowego, działającego w zakresie kompetencji jednostki, która go powołuje. Bardzo istotna jest również współpraca jednostek różnych szczebli oraz innych interesariuszy danego obszaru nad rozwiązaniami koncepcyjnymi, ze szczególnym uwzględnieniem niezbędnych powiązań tworzących system. PORTAL DOLNOŚLĄSKIEJ POLITYKI ROWEROWEJ Narzędziem wspomagającym proces zarządzania rozwojem transportu rowerowego w województwie i wdrażania DPR na poziomie regionalnym i lokalnym jest Portal Dolnośląskiej Polityki Rowerowej, wspierający wymianę informacji i współpracę wielu środowisk. Stąd głównymi celami stworzenia portalu jest ułatwienie dostępu i wymiany informacji oraz współpracy wszystkich adresatów DPR. Portal stanowi ogólnodostępną aplikację działającą w oknie przeglądarki internetowej, wyposażoną w portal mapowy (http://geodpr.irt.wroc.pl:8080/dpr/) umożliwiający wizualizację wielu informacji na mapie. Portal Dolnośląskiej Polityki Rowerowej umożliwia: DOSTĘP DO INFORMACJI – na stronach portalu − www.dpr.irt.wroc.pl - dostępna jest informacja: – o postępach realizacji, wdrażania i rozpowszechniania idei Dolnośląskiej Polityki Rowerowej w województwie dolnośląskim, – o aktualnych trendach i dobrych rozwiązaniach z zakresu kształtowania systemów transportu rowerowego, – o przebiegu sieci głównych tras rowerowych województwa, – o przebiegach istniejących i planowanych tras rowerowych w gminach, – o powiązaniach tras rowerowych z systemem transportu zbiorowego. WYMIANĘ INFORMACJI – w celu koordynacji rozwiązań projektowych poziomu lokalnego portal daje możliwość przesyłania on-line koncepcji gminnych i powiatowych, które następnie zostają zwizualizowane na mapie województwa. Umożliwia to ocenę spójności przyjętych
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 15 rozwiązań z przebiegiem tras głównych oraz ocenę spójności rozwiązań w sąsiednich jednostkach. PARTYCYPACJĘ – w ramach portalu została przygotowana aplikacja na urządzenia mobilne umożliwiająca przeprowadzanie otwartych konsultacji projektowanych lub wdrażanych rozwiązań. 4.3. Narzędzia edukacyjno – promocyjne STAREGIA EDUKACJI I PROMOCJI ROWEROWEJ WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLASKIEGO W celu skutecznego wpływania na bezpieczeństwo ruchu rowerowego i akceptację społeczną konieczne są systemowe działania edukacyjne i promocyjne prowadzone równolegle z wdrożeniami infrastrukturalnymi oraz zmianami legislacyjnymi, które priorytetowo traktują niechronionych uczestników ruchu, redukując jednocześnie niebezpieczne zachowania wszystkich uczestników ruchu drogowego. Rolą działań edukacyjnych i promocyjnych jest upowszechnianie wiedzy na temat korzyści płynących z wykorzystania roweru jako codziennego środka transportu, promowanie jazdy na rowerze, zwłaszcza wśród najmłodszych, popularyzacja zasad bezpiecznej jazdy na rowerze. Należy jednak mieć na uwadze, że działania promocyjne i edukacyjne mają szansę skutecznie zaowocować dopiero przy odpowiedniej jakości infrastruktury i stanowionego prawa. Cele, jakie stawia sobie Samorząd Województwa w DPR, dotyczące popularyzacji ruchu rowerowego oraz wzrostu wiedzy i akceptacji społecznej dla jego rozwoju, realizowane będą poprzez działania określone w Strategii edukacji i promocji rowerowej województwa dolnośląskiego. Jej zasadnicze założenia to m.in.: REKOMENDACJE DLA POZIOMU LOKALNEGO Propozycje zawarte w Strategii edukacji i promocji rowerowej województwa dolnośląskiego powinny zostać uszczegółowione lokalnie na etapie opracowywania powiatowych i miejskich strategii rozwoju ruchu rowerowego. Zaleca się prowadzenie działań edukacyjnych w dwóch aspektach, jako: EDUKACJA WŁASNA, polegająca na prowadzeniu działań edukacyjnych służących upowszechnianiu, wśród pracowników jednostek samorządowych, wiedzy w zakresie następujących obszarów: – planowania i projektowania nowoczesnej infrastruktury rowerowej, – zarządzania polityką rowerową, – konieczności współpracy JST z innymi instytucjami, w działaniach na rzecz rozwoju ruchu rowerowego, – technik promowania roweru, – tworzenia rowerowych produktów turystycznych, – możliwości edukacji rowerowej w szkołach (zakres, metody, możliwości współpracy z JST), – korzyściach z jazdy rowerem (zdrowotnych, środowiskowych, komunikacyjnych), – upowszechniania dobrych praktyk. EDUKACJA MIESZKAŃCÓW – wszystkich uczestników ruchu drogowego. PROMOCJA, INFORMACJA – uświadamianie korzyści z rozwijania różnych form aktywności mobilnej, – propagowanie nowego aktywnego modelu życia, – przygotowanie i wykorzystanie pakietu promocyjnego (logotyp i kampanie społeczne promujące ruch rowerowy. EDUKACJA – upowszechnianie zasad dotyczących bezpieczeństwa ruchu rowerowego, – upowszechnianie wiedzy o korzyściach zdrowotnych z jazdy rowerowej, – upowszechnianie wiedzy o ekologicznej roli ruchu rowerowego, – upowszechnianie wiedzy o negatywnych skutkach motoryzacji.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 16 WSPÓŁPRACA Z GREMIAMI ODPOWIEDZIALNYMI ZA BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO Bezpieczeństwo ruchu drogowego w odniesieniu do rowerzystów, jako jednych z niechronionych uczestników ruchu, w ramach Dolnośląskiej Polityki Rowerowej jest jednym z kluczowych priorytetów ( Cel 2). Jak to określono w działaniach do celu 2, poczucie bezpieczeństwa i akceptacja społeczna dla rozwoju ruchu rowerowego stanowią bardzo istotne elementy wpływające na zwiększenie udziału transportu rowerowego w strukturze transportu województwa. Działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa muszą opierać się o szeroką współpracę gremiów mających na ten aspekt wpływ. W obszarze oddziaływania regionalnego jednym z kluczowych gremiów, które skupia wokół swojej działalności najważniejsze instytucje mające wpływ na kształtowanie się bezpieczeństwa ruchu drogowego jest Wojewódzka Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego - WRBRD. Rada zgodnie z zapisem ustawowym jest zespołem koordynującym, inspirującym oraz określającym kierunki działania administracji publicznej w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. Do zadań Rady należy: pobudzanie i inicjowanie stosownych działań szkoleniowych, w tym ratownictwa drogowego, edukacyjnych, opiniodawczych i promocyjnych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa na drogach, wspieranie działań zmierzających do pozyskiwania dodatkowych środków finansowych na działalność programową zarówno z resortu transportu, jak i innych dotacji celowych, zatwierdzanie planu wydatków WORD-ów w części przeznaczonej na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, integrowanie działań różnych instytucji w celu realizacji konkretnych propozycji wpływających na stan bezpieczeństwa w ruchu drogowym, opracowywanie regionalnych programów poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, inicjowanie współpracy między województwami, analizowanie i ocenianie podejmowanych zadań. Zakres zadań zapewnia możliwości wdrażania konkretnych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa od edukacji, poprzez współpracę, do wdrożeń konkretnych rozwiązań technicznych. Gremium, które skupia się wokół WRDRD zapewnia, że inicjowane działania mają możliwość, poprzez zaangażowane instytucje, wejść w życie we wszystkich obszarach oddziaływania na bezpieczeństwo oraz na wszystkich szczeblach administracji. Skład WRDRD obejmuje przedstawicieli: Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego - Marszałka Województwa Dolnośląskiego jako przewodniczącego – wraz z wydziałami, służbami i jednostkami odpowiedzialnymi na infrastrukturą transportową, Komendy Wojewódzkiej Policji, Pogotowia Ratunkowego, Dolnośląskiego Kuratorium Oświaty, Dolnośląskiego Inspektoratu Transportu Drogowego, Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej, jednostek samorządu terytorialnego poziomu lokalnego, Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego, Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego, Urzędu Wojewódzkiego, uczelni wyższych, Polskiego Związku Motorowego, Kolei Dolnośląskich. Skupienie się wokół tego gremium pozwala na efektywne działania na rzecz bezpieczeństwa z partnerami będącymi członkami WRDRD. Jednocześnie, dzięki takiemu gremium, w ramach prowadzonej współpracy tych jednostek z innymi partnerami, możliwe jest szerokie rozprzestrzenianie działań właściwie we wszystkich obszarach gdzie bezpieczeństwo odgrywa istotną rolę, m.in. w zakresie ruchu rowerowego. Jednym z kluczowych działań organizacyjnych w ramach wdrażania Dolnośląskiej Polityki Rowerowej jest powołanie Pełnomocnika Marszałka ds. rozwoju ruchu rowerowego. Stąd konieczne jest, aby członkiemWRBRD był Pełnomocnik Marszałka ds. rozwoju ruchu rowerowego i aktywnie współpracował na rzecz poprawy bezpieczeństwa.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 17 5. ADRESACI I PODMIOTY WDRAŻAJĄCE DPR Dolnośląska Polityka Rowerowa jest istotnym elementem polityki transportowej województwa. Podmiotem odpowiedzialnym za jej wdrażanie jest Samorząd Województwa Dolnośląskiego, który w procesie realizacji Polityki będzie współpracował z wieloma podmiotami zarówno powiązanymi z nim kompetencyjnie, jak i niezależnymi. W ramach bezpośrednich kompetencji samorząd województwa wraz z jednostkami mu podległymi będzie odpowiedzialny za działania koordynujące, m.in. planistyczne, projektowe, edukacyjne, promocyjne, organizacyjne i realizacyjne (np. budowa tras rowerowych w ciągach dróg wojewódzkich). Wdrażanie polityki nie będzie skuteczne bez zaangażowania innych jednostek, w tym przede wszystkim samorządów lokalnych, które oprócz stymulowania rozwoju spójnego systemu rowerowego w skali lokalnej odpowiedzialne są za finansową realizację zaplanowanych przedsięwzięć na „własnym” terenie. Samorząd województwa będzie wspierał ich działania wpisujące się w założenia DPR. Dlatego też Dolnośląska Polityka Rowerowa skierowana jest do realizatorów polityki rowerowej – decydentów, urzędników, pracowników jednostek samorządowych, instytucji branżowych, projektantów, ekspertów, NGO, regionów sąsiednich, przedsiębiorców, mediów, a także do wszystkich mieszkańców regionu. SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA Samorząd regionalny realizuje działania dotyczące rozwoju transportu rowerowego w ramach wojewódzkich programów i projektów współfinansowanych ze środków własnych i zewnętrznych oraz udziela finansowego wsparcia projektom realizowanym przez jednostki niezależne, odpowiada za działania o charakterze koordynacyjnym, m.in. planistyczne, projektowe, edukacyjne, promocyjne, organizacyjne i realizacyjne (np. budowa tras rowerowych w ciągach dróg wojewódzkich), pełni rolę lobbysty, mediatora i stymulatora działań na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i transgranicznym, bierze udział w procesie kształtowania nowych regulacji prawnych dot. rozwoju transportu rowerowego – formułuje opinie i stanowiska kierowane do władz krajowych, zarówno w imieniu własnym, jak i innych podmiotów z obszaru województwa. Jego działania mają charakter koordynacyjny, zapewniający spójność prowadzonych działań prorowerowych w regionie. SAMORZĄD LOKALNY W proces bezpośredniej realizacji dokumentu DPR zaangażowane są samorządy lokalne, które odpowiadają w swoich kompetencjach za stymulowanie i projektowanie rozwoju spójnego systemu rowerowego w skali powiatu i wchodzących w jego skład gmin. Samorząd lokalny inicjuje i finansuje działania umożliwiające mieszkańcom przemieszczanie się rowerem oraz opracowuje zasady zarządzania infrastrukturą rowerową; jest również odpowiedzialny za realizację zaplanowanych przedsięwzięć.
DOLNOŚLĄSKA POLITYKA ROWEROWA 18 ZARZĄDCY DRÓG I KOLEI W procesie budowy, rozbudowy lub modernizacji infrastruktury rowerowej konieczny jest udział zarządców dróg i kolei, których kompetencje mają duży wpływ na zaproponowane rozwiązania rozwoju sieci rowerowej, a następnie na jej utrzymanie i zapewnienie bezpieczeństwa ruchu. Zaangażowanie tej grupy adresatów pozwala na właściwe planowanie infrastruktury rowerowej, która powstaje często przy okazji realizacji inwestycji infrastruktury drogowej czy kolejowej bez powiązań z lokalnymi koncepcjami rowerowymi. WR BRD 6 W zakresie podnoszenia bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego, a także poziomu społecznej akceptacji dla wdrażania udogodnień dla rowerzystów konieczne są systemowe działania edukacyjne i informacyjne. Włączenie w ten proces Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego jest niezbędne dla popularyzacji właściwych dla ruchu rowerowego rozwiązań, skierowanych do zarządców dróg, służb bezpieczeństwa, jednostek samorządu terytorialnego, a przede wszystkich uczestników ruchu. ZARZĄDCY TERENÓW LEŚNYCH, CHRONIONYCH, NADRZECZNYCH W procesie budowy, rozbudowy lub modernizacji infrastruktury rowerowej konieczny jest udział zarządców obszarów, na których zwykle odbywa się ruch rowerowy o charakterze rekreacyjnoturystycznym, takimi jak: lasy, przyrodnicze obszary chronione, tereny nadrzeczne. Ich kompetencje mają duży wpływ na zaproponowane rozwiązania rozwoju sieci rowerowej. Zaangażowanie tej grupy adresatów pozwala na właściwe planowanie infrastruktury rowerowej, zapewniające kanalizowanie ruchu rowerowego, a tym samym ochronę zarządzanych przez siebie obszarów, która może powstawać przy okazji inwestycji prowadzonych przez te instytucje. MIESZKAŃCY, STOWARZYSZENIA, ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Tworzenie systemu transportu rowerowego bezwzględnie wymaga współpracy z mieszkańcami oraz związkami gmin, stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi. Ich udział jest konieczny ze względu na wiedzę o faktycznych potrzebach, aktualnych problemach, a także możliwościach i kierunkach rozwoju mobilności rowerowej. Zaangażowanie tej grupy adresatów znacznie przyczynia się do aktywizacji obywateli, a także do minimalizowania konfliktów. Grupa ta jest ważnym propagatorem i jednocześnie odbiorcą działań edukacyjnych i promocyjnych. PARTNERZY Z PAŃSTW I WOJEWÓDZTW OŚCIENNYCH Dla prowadzenia działań o zasięgu ponadregionalnym i międzynarodowym konieczna jest współpraca z partnerami ościennymi - zagranicznymi i krajowymi. Ich rola jest ważna dla stworzenia spójnego systemu transportu rowerowego na styku województwa dolnośląskiego z Republiką Czeską, Republiką Federalną Niemiec oraz województwami: lubuskim, wielkopolskim i opolskim. Niezbędne jest skonfrontowanie działań prowadzonych przez partnerów z zamierzeniami planowanymi w regionie, korzystanie z dobrych praktyk i wypracowanie wspólnych kierunków działań. EKSPERCI Na etapie planowania i realizacji infrastruktury rowerowej współpraca z ekspertami w dziedzinie ruchu rowerowego i wsparcie środowisk naukowych zajmujących się zarówno zagadnieniami z zakresu technicznych rozwiązań transportowych, jak i kwestiami społecznymi, socjologicznymi, marketingowymi oraz medycyny i sportu, pozwala na wdrażanie sprawdzonych i dobrych rozwiązań rowerowych. PRZEDSIĘBIORCY Podmioty społeczno-gospodarcze tworzące różne formy przedsiębiorczości i zatrudnienia; oparte o produkt rowerowy lub/i popierające mobilność rowerową poprzez stosowanie zachęt i ułatwień dla pracowników dojeżdżających na rowerach. Oba typy mogą się skutecznie przyczynić do popularyzacji transportu rowerowego, uzyskując korzyści bezpośrednie, związane z korzyściami biznesowymi, jak i pośrednie, w postaci poprawy stanu zdrowia i większej efektywności pracowników. 6 Wojewódzka Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUxOTg3